 क्यानेडियन शिक्षक, राजनितिशास्त्री, लेखक र व्यंग्यकार थिए । इंग्ल्यान्डमा जन्मेका उनी छ वर्षको उमेरमै क्यानडा ...){kind=link}
स्टेफेन बट्लर लिकक(१८६९-१९४४) क्यानेडियन शिक्षक, राजनितिशास्त्री, लेखक र व्यंग्यकार थिए । इंग्ल्यान्डमा जन्मेका उनी छ वर्षको उमेरमै क्यानडा बसाईंसराइ गरेका थिए । अहिले त्यति चर्चित नरहेपनि २० औं शताब्दीको सुरुवाततिर भने उनी अंग्रेजी भाषाका सबैभन्दा लोकप्रिय व्यंग्यकार थिए । यतिसम्म भन्ने गरिन्थ्यो कि त्यसबेलाका मान्छेहरूले क्यानडा भन्दा बढी उनीकै बारेमा सुन्ने गर्थे । रिपोर्टहरूले बताएअनुसार सन् १९१० देखि १९२५ का बीचमा लिकक अंग्रेजी भाषा बोलिने दुनियाका सबैभन्दा धेरै पढिएका लेखक थिए । प्रस्तुत छ उनले लेखेको कथा 'हाउ टु अभोइड गेटिंग म्यारिड'लाई अनुप जोशीले नेपालीमा गरेको अनुवाद 'बिहे गर्नबाट कसरी जोगिने?':
केही वर्ष अघि जब म एउटा पत्रिकाको पाठकपत्र पृष्ठको सम्पादकका रुपमा कार्यरत थिएँ, म युवाहरूका हृदयविदारक पत्रहरू प्राप्त गर्थें । उनीहरू विशेषगरी मसँग आफ्ना प्रेमप्रसंगलाई लिएर सल्लाह र सुझावहरु माग्थे । उनीहरू आफूलाई युवतीहरूको आकर्षणको केन्द्रमा पाउँथे र त्यसलाई लिएर कसरी अगाडि बढ्ने भनेर जान्दैनथे । उनीहरू आफूलाई माया गर्ने मान्छेलाई कुनै पीडा दिन पनि चाहँदैनथे र प्रेमप्रति उदासीनता प्रकट गर्न पनि चाहँदैनथे । तर आफ्नो मनले नै स्वीकार नगरेको सम्बन्धमा आफ्नो हात अगाडि बढाउन पनि सक्दैनथे ।
उनीहरूले मलाई खुला हृदयका साथ आफ्नो मनमा दबेका सबै छटपटी र व्यथाहरू नलुकाइकन बताउँथे । उनीहरूको मप्रतिको भरोसालाई म पनि सधैं कायम राख्थें र उनीहरूको गोपनियतालाई ध्यानमा राख्दै उनीहरूको पत्र छाप्दा कहिले पनि पहिचान खुलाउँदैनथें । उनीहरू को हुन् भन्ने कुरा कसैले पनि अनुमान गर्न नसक्ने गरी म छद्मनाम र काल्पनिक ठेगाना प्रयोग गरिदिन्थें ।
यहाँ म त्यस्तै एउटा चिठी र त्यसमा मैले दिएको जवाफ समेट्न गइरहेको छु, जुन मलाई धेरै महिना अगाडि प्राप्त भएको थियो र अहिले त समयको नरम हातले त्यसका गुलाफहरूको मुकुट नै बुनिसकेको छ । खै यसलाई म कसरी पो भनौं? यादहरूको आनन्ददायी भूलभुलैयामा—मैले के भन्न खोजेको भने उक्त युवा अहिले आफ्नो काममा फर्किसकेका छन् र अहिले बिलकुल ठीक छन् ।
अँ, ती युवाले पठाएको पत्र यस्तो छ, जसको नाम भने म खुलाउने छैन र उनलाई छद्मनाम डी. एफ. दिन्छु ।
“प्रिय लिकक सर,
केही समय यता म एउटी जवान युवतीको आकर्षणको केन्द्र बनेको छु । उनी हरेक साँझजस्तो मलाई फोन गर्छिन् र मलाई आफ्नो गाडीमा चढाएर बाहिर घुम्न लगिसकेकी छिन् र कन्सर्ट र फिल्महलमा पनि आमन्त्रण गरिसकेकी छिन् । यी पछिल्ला निमन्त्रणाहरूमा मैले मेरो बुवालाई पनि हामीसँगै लैजान जोड दिने गरेको छु ताकि मेरो पिताको उपस्थितिमा उनलाई मसँग अप्ठ्यारो परिस्थिति सिर्जना गर्ने कुराहरू गर्न असहज होस् । तर मेरो स्थिति भने निकै सकसपूर्ण बन्दै गइरहेको छ । उनले मलाई धेरै उपहार हरू पनि पठाउने गर्छिन् । तर मलाई उनका उपहारहरू स्वीकार्न सही लाग्दैन किनकी म मेरो मन उनको भइसकेको महसुस गर्न सकिरहेको छैन ।
हिजो मात्रै उनले मेरो घरमा मलाई सम्बोधन गरेर सुन्दर अमेरिकी गुलाफको बुके र मेरो बुवालाई भने टिमोथी घाँस पठाएकी रहेछिन् । मैले त के भनूँ भनेर सोच्नै सकिनँ ।
“हिजो मात्रै उनले मेरो घरमा मलाई सम्बोधन गरेर सुन्दर अमेरिकी गुलाफको बुके र मेरो बुवालाई भने टिमोथी घाँस पठाएकी रहेछिन् । मैले त के भनूँ भनेर सोच्नै सकिनँ । के मेरो बुवाले उनीबाट त्यस्तो बहुमूल्य घाँस स्वीकार्नु सही हुन्छ होला? म आफ्नो बुवासँग निकै निकट छु र हामीले उपहारहरूका बारेमा छलफल पनि गरेका छौं । उहाँ भन्नुहुन्छ कि केही उपहारहरू आत्मीयता सम्झेर राख्नु ठीकै हुन्छ तर फेरि उनले पठाएका अरु उपहारहरू पनि फिर्ता पठाउँदा उनको अपमान गरेजस्तो हुन्छ । बुवाले प्राप्त उपहारहरूलाई दुई वर्गमा छुट्याउने गर्नुभएको छ । जस्तै उनले पठाएको गुलाफलाई उहाँले ‘क’ वर्गमा राख्नुभएको छ भने टिमोथी घाँसलाई ‘ख’ वर्गमा ।
“मैले पत्रमा एक डलर पनि राखेर पठाएको छु, किनभने मैले तपाईंको महत्वपूर्ण समय र उत्कृष्ट सुझाव यसै माग्नु सही हुन्छ जस्तो मलाई लाग्दैन”
पत्र पढेपछि मैले तुरुन्तै पत्रिकाको अर्को संस्करणमा उनलाई सम्बोधन गरेर एउटा पत्र छापें ।
“प्रिय केटा,
तिम्रो पत्रले मलाई भित्रैबाट छोयो । पत्र खोल्ने बित्तिकै जब मैले एक डलरको हरियो नोट देखें, जसलाई तिमीले निकै प्रेमपूर्वक पट्याएर राखेका थियौ, मैले त्यतिबेला नै निक्र्योल गरें कि यो यस्तो व्यतिबाट आएको छ जसलाई म नि:स्वार्थ प्रेम गर्न सक्छु । मैले तिम्रो पत्रबाट त्यो डलरलाई लिएँ र दर्जनौंपल्ट त्यसलाई चुमें ।
प्रिय, अपरिचित केटा ! म त्यो डलरलाई सधैं जतनकासाथ राख्नेछु ! मलाई त्यसको जतिसुकै आवश्यक परे पनि, जीवनको जस्तोसुकै परिस्थितिमा पनि म त्यसलाई जोगाएर राख्ने छु । तिमीले बुझ्यौ नि प्रिय मान्छे? म त्यसलाई सधैं आफूसँगै राख्नेछु । कहिल्यै खर्च गर्ने छैन । तिमीले जस्तो गरी पठाएका थियौ, म त्यस्तै स्वरुपमा राख्ने छु ।
“यदि तिमीले पछि मलाई अर्को डलर पनि पठायौ भने पनि म अझै यो पहिलो डलरलाई सँगालेर राखिरहनेछु । किनभने तिमीले मलाई जतिसुकै डलर पठाए पनि हाम्रो मित्रताको पहिलो सम्झनालाई अरु कुनै वस्तुले पनि ओगट्न सक्दैन । मैले यहाँ डलरको कुरा गरिरहँदा, एक्सप्रेस अर्डर, पिस्तल नोट, वा छापहरू पनि यस्तै प्रयोजनमा प्रयोग हुन्छन् । तर त्यस्तो स्थितिमा मलाई मेरो अफिसमा पत्र नपठाउनू, किनभने म चाहन्नँ कि तिम्रा सुन्दर पत्रहरू त्यस्तो ठाउँमा होस् जसलाई अरुले पनि हेर्न सकून् ।
“अब भने मैले आफ्नै बारेमा धेरै बखान गर्नु ठीक हुन्न, किनकी मलाई थाहा छ तिमीलाई म जस्तो एउटा बूढो मान्छेमा रुची पलाउने छैन । अब म तिम्रो पत्रको बारेमा र यसले सबै विवाहयोग्य युवाहरूमा उब्जाएको अप्ठ्यारो प्रश्नका बारेमा कुरा गर्छु ।
“प्रिय केटा, पहिलो कुरा त मलाई तिमी आफ्नो बुवासँग निकट छौ भन्ने थाहा पाएर निकै खुसी लागेको छ । तिमीलाई कहिले केही भयो भने तुरुन्तै आफ्नो बुवा समक्ष जाऊ, उहाँलाई अंगालो हाल र मन पखालिने गरी रोऊ ।
“तिमी उपहारहरूका बारेमा पनि सही छौ । तीसँग जुध्न अलमलमा परेको मेरो प्यारो केटो भन्दा अलि बुद्धिमान मस्तिष्क चाहिन्छ । तिनीहरूलाई वर्गीकरण गर्नका लागि बुवालाई देऊ । बुवालाई सधैं सोधिरहन अप्ठ्यारो लाग्यो भने आफ्नो नजिकको मान्छे सम्झेर सिधैं मलाई सोध ।
सधैं याद गर कि यदि कुनै केटी तिम्रो मनमुटुमा बस्दैछे भने ऊ त्यसको लायक हुनुपर्छ ।
“प्रिय मान्छे! अब म तिमीसँग कुनै दूरी नराखी कुरा गर्न चाहन्छु । सधैं याद गर कि यदि कुनै केटी तिम्रो मनमुटुमा बस्दैछे भने ऊ त्यसको लायक हुनुपर्छ । जब तिमी आफ्नो चम्किलो र निर्दोष अनुहार ऐनामा हेर्छौ, यो तय गर कि तिमी आफ्नो हात त्यस्ती केटीलाई दिनेछैनौ जो तिमीजस्तो निर्दोष र चमकपूर्ण छैन । सबैभन्दा पहिले त तिमीले यो पत्ता लगाउनुपर्छ कि ऊ कति निर्दोष छे । उसलाई बिस्तारै खुलेर कुरा गर – याद राख कि आजभोलि ढोंग गर्नेहरूको कुनै कमी छैन । उसलाई सोध कि ऊ कहिले जेलमा गएकी छे कि छैन । यदि गएकी छैन(र तिमी पनि छैनौ भने) त्यसपछि तिमीले थाहा पाउने छौ कि तिमी एउटा प्रिय र आत्मीय केटीसँग छौ जो तिम्रो जीवन साथी बन्न योग्य छे । अचेल धेरै केटाहरू केटीहरूसँग यौवनको आकर्षणले गर्दा ध्वस्त हुने गरेका छन् । उनीहरू केटी कतिको बुद्धिमान र बौद्धिक छे भन्ने होस् नै गर्दैनन् । धेरै केटाहरू बिहेपछि छाँगाबाट खसेजस्तो हुन्छन्, जब उनीहरूले थाहा पाउँछन् कि आफूले बिहे गरेको श्रीमतीले एउटा सामान्य बीजगणितको हिसाब पनि हल गर्न सक्दिन र उसलाई ए प्लस बी होल स्क्वायरको फर्मुला पनि थाहा छैन ।
“न त उनीहरूमा आवश्यक पर्ने व्यवहारिक स्वाभावको नै नजरअन्दाज गर्न सकिन्छ । यदि कुनै केटीले तिमीलाई पट्याउन खोजिरहेकी छे भने उसले आफ्नो कपाल आइरन गर्नै लाग्दा यो सोध कि उसलाई तिम्रो कपडामा आइरन गर्न आउँछ कि आउँदैन । यदि आउँछ भने ठीकै छ, हुन्छ भनिदेऊ । नभए टाटाबाइबाइ ।
“अब मलाई लाग्छ कि मैले यो स्तम्भलाई पुग्ने सबै कुरा लेखिसकेको छु । प्रिय केटा, अब मलाई तिमी फेरि कहिले पत्र लेख्छौ?
-स्टेफेन लिकक”
0 सुझाबहरु:
Post a Comment