- 'साकी' नामले विश्वसाहित्यमा चर्चित हेक्टर ह्युग मुन्रो (१८७०-१९१६) एक बेलायती लेखक थिए जो आफ्नो तीक्ष्ण र रोचक कथाका लागि परिचित छन् । उनी बेलायतको एडवार्डेली समाज र संस्कृतिलाई व्यंग्य गर्दै लेख्थे । छोटा कथाको 'मास्टर' मानिने उनलाई विश्वसाहित्यमा ओ. हेनरी र डोरोथी पार्करसँग तुलना गरेर हेरिने गर्छ । बर्मामा जन्मिएका मुन्रोकी आमा उनी दुई वर्षको हुँदा नै बितेकी थिइन् । त्यसपछि बेलायतमा हुर्किएका उनी भारतमा प्रहरी अधिकृतका रुपमा काम गर्न थाले । बर्मा खटाइएका उनी मलेरिया भएपछी सन् १८९५ मा फेरी बेलायत फर्के । पहिलो विश्वयुद्धमा सामेल भएका उनी १९१६ मा जर्मनसँगको लडाईमा वीरगति प्राप्त गरेका थिए । मर्ने बेलामा आफ्नो अन्तिम वाक्यका रुपमा उनले 'त्यो चुरोट निभाउ' भनेका थिए । प्रस्तुत छ उनको कथा 'द ओपन विन्डो'लाई अनुप जोशीले गरेको नेपाली अनुवाद 'खुल्ला झ्याल:
 एक बेलायती लेखक थिए जो आफ्नो तीक्ष्ण र रोचक कथाका लागि परिचित छ...){kind=link}
‘कुर्सीमा बस्दै गर्नुहोस् । काकी चाडै नै तल झर्नुहुनेछ’, पन्ध्र वर्षीया जवान युवतीले नट्टेललाई सविनयताका साथ आग्रह गरिन् । ‘त्यतिबेलासम्म तपाईं र म गफ गर्दै बसौंला’
फ्र्यामटन नट्टेलले प्रतिक्षा गरुन्जेल त्यस्तो कुरा गर्नेबारे सोचे जसले ती भतिजीलाई मख्ख पार्थ्यो र आफूलाई भेट्न तल आउँदै गरेकी काकीलाई पनि वेवास्ता गर्दैनथ्यो । तर भित्रभित्रै यस्ता पूर्ण रुपमा अपरिचितहरूसँगको औपचारिक भेटघाटले उनलाई आफ्नो स्नायुसम्बन्धिको रोग निको पार्छ भन्नेमा सन्देह पैदा भइरहेको थियो ।
‘मलाई थाहा छ त्यहाँ कस्तो हुनेछ’, उनी स्वच्छ हावापानीका लागि भनेर गाउँमा बसाइँसराइको तयारी गर्दै गर्दा उनकी दिदीले भनेकी थिइन् । ‘तिमी त्यहाँ आफैंलाई कैद गर्नेछौ र कसैसँग पनि एक वचन बोल्ने छैनौ । वेदना र छटपटीले गर्दा तिम्रो विमारी झन् खराब हुँदै जानेछ’ । म त्यहाँ मैले चिनेका सबै मान्छेहरूलाई तिमी मेरो भाइ हौ भनेर चिठी लेखिदिन्छु । मलाई सम्झना भएसम्म तीमध्ये केही मान्छेहरू निकै असल थिए’
श्रीमती साप्लेटन जसलाई फ्रामटन दिदीले दिएको परिचयात्मक चिठी प्रस्तुत गर्न गइरहेका थिए, फ्रामटनले उनी ती असल मान्छेको वर्गीकरणमा पर्छिन् कि पर्दिनन् होला भनेर सोचे ।
‘के तपाईं यहाँका अरु मान्छेहरूलाई पनि चिन्नुहुन्छ?’, लामो समयदेखि व्याप्त मौनता तोड्नका लागि भतिजीले प्रश्न गरिन् ।
‘अहँ, कसैलाई पनि चिन्दिनँ’, फ्रामटनले भने । ‘चार वर्ष अघि मेरी दिदी यहाँको चर्चमा बस्नुभएको थियो । र मलाई समाजमा घुल्न सजिलो होस् भनेर उहाँले चिन्नुभएका केही मान्छेहरूलाई सम्बोधन गरेर परिचयात्मक चिठी लेखिदिनुभएको छ’
यस्तो भनेकोमा उनको पछिल्लो वाक्यमा स्पष्टरुपमा पश्चताप झल्किन्थ्यो ।
‘त्यसो भए तपाईंलाई मेरो काकीबारे केही पनि थाहा छैन?’, ती जवान युवतीले सविनयताका साथ सोधिन् ।
‘उहाँको नाम र ठेगाना मात्र थाह छ’, उनले जवाफ दिए । उनी साप्लेटन श्रीमानसँग बस्लिन् कि एकल महिला होलिन् भनेर कल्पिरहेका थिए । बैठक कोठाको केही अवर्णातीत कुराले भने उनलाई घरमा कोही पुरुष पनि बस्छ भन्ने संकेत दिइरहेको थियो ।
‘उहाँको जीवनको त्यो सबैभन्दा दु:खद घटना तीन वर्ष अघि घटेको थियो’, उनले भनिन् । ‘त्यो तपाईंकी दिदी सहर फर्किनुभएपछिको कुरा हो’
‘कस्तो दु:खद घटना?’ फ्रामटनले सोधे । उनलाई यस्तो शान्त गाउँमा पनि दु:खद घटनाहरू घट्न सक्लान् भन्ने पूर्वानुमान थिएन ।
‘तपाईंलाई अचम्म लागेको होला, अक्टोबर महिनाको दिउँसो पनि हाम्रो घरमा किन त्यो झ्याल खुल्लै छ भनेर’, आँगनतर्फ फर्किएको एउटा विशाल फ्रेन्च झ्याललाई इंगित गर्दै भतिजी केटीले भनिन् ।
‘झन् योपल्ट त निकै गर्मी छ’, फ्रामटनले भने । ‘तर त्यो दु:खद घटनासँग यो झ्यालको कुनै सम्बन्ध छ र?’
‘तीन वर्षअघि ठीक आजकै दिनमा त्यही झ्यालबाट काकीको श्रीमान् र दुई जवान भाइहरू सिकारका लागि भनेर जानुभएको थियो । तर उहाँहरू त्यसपछि कहिल्यै फर्केर आउनुभएन । उहाँहरू आफूलाई सबैभन्दा मन पर्ने सिकारस्थलमा जाँदै गर्दा तीनै जना सिमसारको दलदलमा फस्नुभयो । अरु समयमा भएको भए केही हुँदैनथ्यो होला तर त्यो वर्षायाममा निकै धेरै पानी परेको थियो र उहाँहरू त्यहाँबाट उम्कन सक्नुभएन । उहाँहरूको लाशसम्म पनि फेला परेन । यही नै हो दु:खद घटना’ । यति भन्दै गर्दा सानी केटीको नम्र आवाज अब वेदनापूर्ण भइसकेको थियो । ‘विचरी काकीले सधैं आश गर्नुहुन्छ कि उहाँहरू एकदिन फर्केर घर आउनुहुनेछ । उहाँलाई अझै विश्वास छ कि उहाँहरू र उहाँहरूसँगै हराएको सानो कुकुर एकदिन सधैंजसो गरी त्यो झ्यालबाट भित्र पस्नुहुनेछ । त्यही भएर हरेक साँझ रात नापरिन्जेलसम्म त्यो झ्याल खुल्लै हुन्छ । विचरा मेरो काकी! सधैं उहाँ मलाई उहाँहरू त्यो दिन कसरी बाहिर निस्कनुभएको थियो भनेर सुनाउने गर्नुहुन्छ । काका आफ्नो पानी नपस्ने सेतो कोट लाएर जानुभएको थियो, र उहाँको कान्छो भाइ रोनी ‘बर्टी, ह्वाई डु यु बाउन्ड’ गीत गाउँदै उहाँलाई जिस्काउँदै हुनुहुन्थ्यो किनभने उहाँलाई यो गीत फिटिक्कै मन पर्दैनथ्यो । मलाई पनि यस्तै कुनै शान्त, स्थीर साँझमा उहाँहरू त्यही झ्यालबाट भित्र आउनुहुनेछ भन्ने विश्वास लाग्छ’
‘उहाँको जीवनको त्यो सबैभन्दा दु:खद घटना तीन वर्ष अघि घटेको थियो’, उनले भनिन् । ‘त्यो तपाईंकी दिदी सहर फर्किनुभएपछिको कुरा हो’
बोल्दै गरेकी उनी झसक्क झस्किन् र टक्क रोकिइन् । त्यसपछि काकी आफू तयार हुँदै गर्दा ढिलो भयो भन्दै माफी माग्दै तल कोठामा आइन् र फ्रामटनलाई ठूलो राहत महसुस भयो ।
‘भेराले तपाईंलाई पट्यार त लगाइन नि?’, उनले सोधिन् ।
‘हैन, उनले निकै रोचक कुरा गरिन्’, फ्रामटनले भने ।
‘झ्याल खुल्ला भएर असहज महसुस नगर्नुहोला’, साप्लेटनले गाम्भीर्यताका साथ भनिन् । ‘मेरो श्रीमान् र भाइहरू सिकार खेलेर सिधै घर आउनुहुन्छ र उहाँहरू सधैं यही झ्यालबाटै आउनुहुन्छ । उहाँहरू आज सिमासार क्षेत्रमा सिकार गर्नका लागि जानुभएको छन र हेर्नुस्, अहिले आएपछि हिलाम्य शरीर ल्याएर सबै कार्पेट नै खराब गरिदिनुहुन्छ’
उनले निकै फुर्तीका साथ सिकार गर्न जाँदा सितिमिति चराहरू नभेटिने बारेमा गफ लाईन् । फ्रामटनलाई उनको यस्तो कुरा सुनेर उनको अवस्था निकै दयनीय लाग्यो । उनले व्यग्रताका साथ बारम्बार त्यो गफलाई अन्तै मोड्ने असफल प्रयास गरिरहे । उनले बुझेका थिए कि ती महिला आफ्नै वेदनामा डुबेकी छिन् र उनलाई उनको उपस्थितिबारे कुनै चासो छैन । यस्तो दु:खदायी वार्षिकीको बेला भेट्न आउनु उनका लागि निकै दुर्भाग्यपूर्ण संयोग हुन गयो ।
‘डाक्टरहरूले मलाई पूर्ण रुपमा आराम गर्न सल्लाह दिएका छन् । दिमाखी उत्तेजना हुने खालका र शरीरलाई भार पर्ने केही पनि नगर्न सुझाएका छन्’, फ्रामटनले घोषणा गरे ।
‘तर आहार विहारको कुरामा भने उनीहरू के खान ठीक हुन्छ के हुन्न भनेर एकअर्कासँग सहमत हुन सकेनन्’, उनले थपे ।
‘ए, हो र?’, सेप्लेटंनले हाइ काढ्दै उत्सुकताविहीन लवजमा भनिन् । त्यसपछि भने उनी एकाएक निकै सतर्क र ध्यानमग्न देखिइन्, तर त्यो फ्रामटनको कुराप्रति थिएन ।
‘आखिर उनीहरू आइपुगे!’, हर्षले उनी चिच्याइन् । ‘ठ्याक्कै चिया खाने बेला पारेर । हेर त, यिनीहरू त पूरै आँखासम्म डुब्ने गरी हिलैहिलो भएर आएछन्’
त्रासले विक्षिप्त बनेका फ्रामटनले हतारहतार आफ्नो लट्ठी र ह्याट लिए अनि ढोका, आँगन र अगाडिपट्टिको गेट हुँदै त्यहाँबाट फटाफट कुलेलम ठोके ।
फ्रामटन हल्का आत्तिए र सहानुभूति दर्शाउनलाई भतिजीतर्फ फर्के । तर ती सानी केटी पनि अवाक् भएर झ्यालबाहिर हेरिरहेकी थिइन् । उनका आँखाहरू त्रास र भयको उत्कर्ष अवस्थामा देखिन्थे । एकखाले वेनामे डरले लपेटिएका फ्रामटन त्यसपछि आफ्नो कुर्सीबाट फर्किएर सोही दिशातर्फ हेरे ।
गाढा बन्दै गइरहेको गोधूलि साँझमा तीन आकृतिहरू आँगन हुँदै झ्यालतर्फ अगाडि बढिरहेका थिए । उनीहरू सबैले आ-आफ्नो पाखुरामा बन्दुग भिरेका थिए र तीमध्ये एक जनाको काँधमा एउटा सेतो कोट झुन्डिएको थियो । स्पानियल जातको एउटा खैरो कुकुर निकै थकित देखिन्थ्यो र ऊ उनीहरूको खुट्टा वरिपरि झुम्मिएको थियो । उनीहरू कुनै आवाज ननिकालिकन घर नजिकै आइपुगे र त्यसपछि एउटा कर्कश जवान आवाजले गाउन थाल्यो, ‘बर्टी, ह्वाई डु यु बाउन्ड?’
त्रासले विक्षिप्त बनेका फ्रामटनले हतारहतार आफ्नो लट्ठी र ह्याट लिए अनि ढोका, आँगन र अगाडिपट्टिको गेट हुँदै त्यहाँबाट फटाफट कुलेलम ठोके । सडकमा साइकलमा आइरहेको एउटा व्यक्ति उनीसँग ठोक्किनबाट बच्नलाई साइकल कुनातर्फ मोड्न खोज्दा लड्न पुग्यो ।
‘हामी आइपुग्यौं, मेरी प्यारी श्रीमती’, काँधमा सेतो कोट बोकेर आएको व्यक्तिले झ्यालबाट भित्र पस्दै गर्दा भने । ‘अलिअलि हिलो लागे पनि यो ओभानो नै छ । अनि हामी आउनेवित्तिकै टाप ठोक्ने को थियो त्यो?’
‘फ्रामटन नट्टेल नामका एक अचम्मलाग्दा मान्छे आएका थिए’, श्रीमती साप्लेटनले भनिन् । ‘उनले आफ्नो विमारीबारे मात्रै कुरा गरे र जान लागें भनेर एक वचन पनि नभनी भागे । उनी त भूत नै देखेजस्तो गरी डराएर टाप कसे’
‘मलाई लाग्छ उनी कुकुर देखेर भागेका हुन्’, भतिजी केटीले सविनयताका साथ भनिन् । ‘उनले मलाई भनेका थिए कि उनी कुकुरहरूसँग त्रसित हुन्छन् । एकपल्ट उनी भारतमा हुँदा गंगाको किनारामा उनलाई नरभक्षी कुकुरको एउटा झुण्डले लखेटेको थियो । उनले त्यो रात त्यहाँको चिहानमा भर्खरै गाढिएको लाशसँग लुकेर बिताउनुपरेको थियो । रातभरी उनीमाथि विभिन्न राक्षसी जन्तुहरू गर्जने, उफ्रने, चिच्याउने र हो-हल्ला मच्चाउने गरेछन् । यस्तो भोगेपछि त जस्को पनि सात्तोपुत्लो जाने भइहाल्यो नि!’ ।
छिनमै नयाँ नयाँ कुराको कल्पना गर्न सक्नु उनको विशेषता थियो ।
0 सुझाबहरु:
Post a Comment